Η αρτηριακή υπέρταση είναι η αυξημένη πίεση του αίματος στο εσωτερικό του τοιχώματος των μεγάλων αρτηριών του σώματος. Η αρτηριακή πίεση καταγράφεται με δύο αριθμούς, π.χ. 130/80 και μετριέται σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου (mmHg). Ο μεγαλύτερος αριθμός αποτελεί την «συστολική» πίεση, η οποία είναι γνωστή ως «μεγάλη» πίεση και ο μικρότερος καταγράφει την «διαστολική» πίεση, γνωστή ως «μικρή» πίεση. Αρτηριακή υπέρταση εμφανίζουν τα άτομα στα οποία είτε η συστολική τους πίεση (ΣΑΠ) καταγράφεται ≥ 140 χιλιοστά στήλης υδραργύρου, είτε η διαστολική τους (ΔΑΠ) είναι ≥ 90 χιλιοστά στήλης υδραργύρου. Μετρήσεις ΣΑΠ μεταξύ 120-140mmHg ή ΔΑΠ 80-90mmHg πρέπει να αξιολογούνται από το θεράποντα του ασθενούς ιδιαίτερα αν συνυπάρχουν επιπλοκές ή άλλες παθήσεις (π.χ. χρόνια νεφρική νόσος, σακχαρώδης διαβήτης κ.α.), δεδομένου ότι σε τέτοιες περιπτώσεις η επιθυμητή ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης προτείνεται να είναι κάτω από 130/80 mmHg. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αρτηριακή πίεση δεν παραμένει σταθερή όλο το 24ωρο, γι’ αυτό η διάγνωση της αρτηριακής υπέρτασης πρέπει να βασίζεται σε πολλαπλές μετρήσεις σε διάστημα 2-3 εβδομάδων.
Η αρτηριακή υπέρταση είναι πάθηση η οποία ευθύνεται για το 50% του συνόλου των θανάτων από αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιοπάθειες, σε παγκόσμιο επίπεδο. Εάν παραμείνει αρρύθμιστη, μπορεί να προκαλέσει καρδιακές αρρυθμίες, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, περιφερική αγγειοπάθεια και διαταραχές έως απώλεια όρασης. Ο κίνδυνος εμφάνισης επιπλοκών είναι γενικά μεγαλύτερος αν συνυπάρχουν άλλα νοσήματα ή καταστάσεις που προσβάλλουν τα αγγεία (σακχαρώδης διαβήτης, υψηλή χοληστερόλη, κάπνισμα).
Στο 95% των περιπτώσεων η αρτηριακή υπέρταση οφείλεται σε ιδιοπαθή αίτια, σε κληρονομικά αίτια, παχυσαρκία, μακροχρόνια αυξημένη πρόσληψη αλατιού, καθιστική ζωή, κλπ. Συνήθως εμφανίζεται μετά την ηλικία των 30 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε παιδιά. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η αρτηριακή υπέρταση οφείλεται σε κάποιο άλλο νόσημα (δευτεροπαθής υπέρταση), το οποίο όταν αντιμετωπιστεί επιτυχώς θεραπεύει και την ίδια. Τέτοια νοσήματα που προκαλούν δευτεροπαθή υπέρταση είναι η χρόνια νεφροπάθεια, η άπνοια κατά τον ύπνο, η στένωση νεφρικών αρτηριών νοσήματα των επινεφριδίων, κ α.
Συνήθως δεν υπάρχουν ειδικά συμπτώματα που να υποδηλώνουν ότι κάποιος έχει υψηλή πίεση. Αλλά μερικές πληθυσμιακές μελέτες έχουν δείξει μια ποικιλία συμπτωμάτων, όπως πονοκέφαλος ή καρυβαρία (βαρύ κεφάλι), διαταραχές ύπνου, συναισθηματικές διαταραχές και ξηροστομία είναι συχνά σε άτομα με υψηλή πίεση.
Η αρτηριακή πίεση μετράται με το σφυγμομανόμετρο ή αλλιώς το πιεσόμετρο. Υπάρχει υδραργυρικό και μηχανικό μανόμετρο, καθώς και ηλεκτρονικό πιεσόμετρο. Το πιο αξιόπιστο θεωρείται το υδραργυρικό, χωρίς όμως να υποτιμάται η αξία και των άλλων δύο τύπων, ιδίως του ηλεκτρονικού ως πιο εύχρηστου, για την εκτίμηση των τιμών της αρτηριακής πίεσης στο σπίτι.
Για να μετρήσουμε σωστά την αρτηριακή πίεση προτιμότερη είναι η καθιστή θέση με ακουμπισμένο χαλαρά το αριστερό χέρι σε ένα τραπέζι στο ύψος της καρδιάς. Η περιχειρίδα τοποθετείται γύρω από τον βραχίονα 2-3 περίπου εκατοστά πάνω από τον αγκώνα. Το μέγεθος του αεροθαλάμου παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον το 40% του βραχίονα μας. Το στηθοσκόπιο θα πρέπει να τοποθετείται ελαφρά και σταθερά πάνω από την βραχιόνια αρτηρία που την συναντάμε στην εσωτερική μεριά του βραχίονα προς το μικρό δάκτυλο του χεριού. Η πίεση θα πρέπει να μετράται μετά από 5-10 λεπτά ξεκούρασης, όχι μετά φαγητό ή τσιγάρο, σε ήσυχο και ευχάριστο περιβάλλον. Δεν πρέπει να φοράμε στενά ρούχα στο χέρι που μετράμε την πίεση, ενώ η πλάτη μας παραμένει στηριγμένη σε όλη τη διάρκεια της μέτρησης. Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης θα πρέπει να επαναλαμβάνεται μετά από μεσοδιάστημα 1-3 λεπτών για 2η και 3η φορά και να υπολογίζεται ο μέσος όρος της 2ης και 3ης μέτρησης. Σε κάποιες περιπτώσεις κατά την κρίση του γιατρού μπορεί να προταθεί 24ωρη καταγραφή αρτηριακής πίεσης ή Holter αρτηριακής πίεσης που γίνεται με ειδική συσκευή καταγραφής που στηρίζεται στο σώμα μας και συνδέεται με εριχειρίδα στο ύψος του βραχίονα και για ένα 24ωρο καταγράφονται κατά διαστήματα οι τιμές της πίεσής μας.
Η ύπαρξη πολλών αντι-υπερτασικών φαρμάκων και η αποτελεσματική ρύθμιση της αρτηριακής υπέρτασης σε φυσιολογικά επίπεδα, μειώνουν τον κίνδυνο για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο κατά περίπου 40%, για στεφανιαία νόσο κατά περίπου 25% και για καρδιακή ανεπάρκεια κατά 50%.
Η στενή παρακολούθηση από τον ιατρό σας και η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών βοηθούν στην περαιτέρω ελάττωση των τιμών της αρτηριακής πίεσης και έχουν πολλαπλά οφέλη για τον οργανισμό:
- Διακοπή καπνίσματος
- Μείωση χρήσης αλκοόλ
- Περιορισμός προσλαμβανόμενου άλατος
- Αλλαγή διατροφικών συνηθειών με έμφαση σε ψάρι, άπαχα κρεατικά
και γαλακτοκομικά, λαχανικά, όσπρια, φρούτα.
- Μείωση βάρους σώματος – διατήρηση ιδανικού βάρους
- Αύξηση σωματικής άσκησης – αερόβια δραστηριότητα
Μην ξεχνάτε τα φάρμακα σας και ακολουθείστε τις οδηγίες του γιατρού σας. Ας μη ξεχνάμε, ότι ο ρυθμισμένος υπερτασικός ασθενής είναι φυσιολογικό άτομο!
ΠΗΓΕΣ:
