Η 14η Νοεμβρίου κάθε χρόνου σηματοδοτεί την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη που είναι αφιερωμένη στην εκστρατεία, σε παγκόσμιο επίπεδο, για την ευαισθητοποίηση για τη νόσο του διαβήτη.
Εικόνα από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας
Κύριος στόχος είναι η ενημέρωση του πληθυσμού για τα αίτια, τα συμπτώματα, τις επιπλοκές, αλλά και τη θεραπεία της νόσου.
Σακχαρώδης Διαβήτης : μια παγκόσμια επιδημία
Δυστυχώς, ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια ολοένα αυξανόμενη παγκόσμια απειλή για την υγεία. Η νόσος αποτελεί τη βασική αιτία θανάτου για περίπου 7.000.000 άτομα ετησίως σε όλο τον κόσμο και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων, νεφρικής ανεπάρκειας, μόνιμων βλαβών του αμφιβληστροειδούς και άλλων σοβαρών επιπλοκών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη (International Diabetes Federation – IDF), σε παγκόσμιο επίπεδο τα τελευταία τριάντα χρόνια έχει σημειωθεί ραγδαία αύξηση της επίπτωσης της νόσου, με αποτέλεσμα σήμερα να πάσχουν από αυτήν πάνω από 285.000.000 άνθρωποι, δηλαδή το 6,6% του πληθυσμού της γης, έναντι των 151.000.000 το έτος 2000.
Στη χώρα μας
Η νόσος του σακχαρώδη διαβήτη, έχει υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης στο δυτικό κόσμο, ιδιαίτερα ο διαβήτης τύπου ΙΙ, και αυτό αποτελεί μια σαφή ένδειξη για τη συσχέτισή της με το σύγχρονο τρόπο ζωής, τις διατροφικές συνήθειες και την έλλειψη σωματικής άσκησης.
Στην Ελλάδα πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη, περίπου το 12% του γενικού πληθυσμού.
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι..
- 537 εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη και 1 στους 11 διαγιγνώσκεται με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2.
- Στη χώρα μας νοσούν περισσότεροι από 1 εκατομμύριο άτομα.
- Το 50% των ασθενών δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από Διαβήτη.
- Τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη έχουν 2-3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου.
- Το 84% των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω με ΣΔ πεθαίνουν από καρδιαγγειακά αίτια (οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, ισχαιμικό αγγειακό επεισόδιο).
- Όσοι ζουν με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 έχουν διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιακή νόσο ή ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό σε σύγκριση με ασθενείς χωρίς διαβήτη.
- Περίπου 212.400.000 συνάνθρωποί μας ή το ½ από το σύνολο των ατόμων ηλικίας 20-79 ετών με διαβήτη δεν γνωρίζουν την ασθένειά τους και όλοι αυτοί οι άνθρωποι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.
Τι είναι όμως ο σακχαρώδης διαβήτης ;
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη, ή όταν το σώμα δε μπορεί να χρησιμοποιήσει με αποτελεσματικό τρόπο την ινσουλίνη που παράγεται από το πάγκρεας. Αποτελεί ένα χρονίως εξελισσόμενο μεταβολικό νόσημα με πολυπαραγοντικό υπόστρωμα που χαρακτηρίζεται από υψηλό σάκχαρο στο αίμα, αντίσταση στην ινσουλίνη και έλλειψη ινσουλίνης (η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και καθιστά τα κύτταρα ικανά να προσλαμβάνουν γλυκόζη από το αίμα και να τη χρησιμοποιούν για ενέργεια. Η ανεπάρκεια παραγωγής ινσουλίνης, δράσης της ινσουλίνης ή και των δύο, οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία).
Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει δύο οι βασικές μορφές :
Αν και ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ), ταξινομείται αιτιολογικά σε 4 κατηγορίες, ωστόσο δυο είναι οι συχνότερες μορφές του.
- Ο διαβήτης τύπου 1, όπου τα άτομα παράγουν πολύ λίγη ή καθόλου ινσουλίνη και χρειάζονται ενέσεις ινσουλίνης για να επιβιώσουν. Είναι ο συχνότερος τύπος σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες.
- Ο διαβήτης τύπου 2, όπου τα άτομα δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ινσουλίνη με αποτελεσματικό τρόπο. Κύρια αιτία του αποτελεί η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή. Αποτελεί τη συχνότερη μορφή ΣΔ και εμφανίζεται κυρίως σε ενήλικες. Μπορεί να αντιμετωπιστεί κυρίως με μέτρα που αφορούν στον τρόπο ζωής, αλλά συχνά απαιτούνται και φάρμακα από το στόμα και σπανιότερα ινσουλίνη.
Και οι δύο τύποι διαβήτη είναι εξίσου σοβαροί.
Ένας τρίτος τύπος εμφανίζεται σε ορισμένες περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά συνήθως υποχωρεί με το πέρας της, ενώ ο τέταρτος τύπος οφείλεται σε γενετικές διαταραχές των β-κυττάρων (διαβήτης τύπου MODY), νοσήματα της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος, φάρμακα, κλπ.
Προλαμβάνουμε το διαβήτη ;
Τα δεδομένα σήμερα είναι ότι :
- Διαβήτης τύπου 1
Επί του παρόντος, ο διαβήτης τύπου 1, δυστυχώς δε μπορεί να προληφθεί. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που θεωρείται ότι πυροδοτούν την έναρξη της διαδικασίας που οδηγεί στην καταστροφή των κυττάρων τα οποία παράγουν την ινσουλίνη ακόμα ερευνώνται.
- Διαβήτης τύπου 2
Ωστόσο, ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να προληφθεί σε πολλές περιπτώσεις με τη σωματική άσκηση και τη διατήρηση κανονικού βάρους, γεγονός που έχει επιβεβαιωθεί από μελέτες που διεξήχθησαν στις Η.Π.Α., αλλά και τη Φινλανδία και την Κίνα.
Σήμερα έχει αποδειχθεί ότι η διατήρηση κανονικού βάρους σώματος και η εφαρμογή ενός προγράμματος μέτριας σωματικής άσκησης μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2. Η IDF (International Diabetes Federation – Διεθνής Ομοσπονδία Διαβήτη), συνιστά τουλάχιστον 30 λεπτά ημερήσια άσκηση, όπως γρήγορο περπάτημα, κολύμπι, ποδήλατο ή χορό. Κανονικό περπάτημα για τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα, για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 κατά 35-40%.
Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του Διαβήτη Τύπου 2
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες κινδύνου για το διαβήτη τύπου 2. Αυτοί περιλαμβάνουν:
- Παχυσαρκία και υπερβολικό βάρος
- Έλλειψη άσκησης
- Διαπιστωμένη ανοχή γλυκόζης
- Πλούσια σε λιπαρά και χαμηλή σε ίνες διατροφή
- Προχωρημένη ηλικία
- Υψηλή αρτηριακή πίεση και υψηλή χοληστερόλη
- Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη
- Ιστορικό διαβήτη κύησης
- Εθνικότητα (υψηλότερα ποσοστά διαβήτη έχουν αναφερθεί σε Ασιάτες, Ίβηρες, Αυτόχθονες πληθυσμούς, Η.Π.Α., Καναδά, Αυστραλία) και σε Αφρο-Αμερικανούς)
Αξίζει ωστόσο να αναφερθεί, ότι πρόσφατες έρευνες έχουν συνδέσει την εμφάνιση της νόσου, και με άλλους παράγοντες, εκτός της κακής διατροφής και της έλλειψης φυσικής δραστηριότητας. Δίνεται βαρύτητα πλέον και στο ρόλο της επαρκούς διάρκειας ύπνου, αφού άτομα που δεν κοιμούνται επαρκώς, έχουν σχετικά μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν στο μέλλον διαβήτη, ενώ πρόσφατα δημοσιεύθηκε μια μεγάλη Αμερικανική μελέτη, σύμφωνα με την οποία η μόλυνση της ατμόσφαιρας αποτελεί έναν επιπρόσθετο παράγοντα, ευθυνόμενο για την αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης της νόσου.
Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια που πρέπει να προσέξουμε
Τα προειδοποιητικά σημάδια του διαβήτη, τα οποία μπορεί να είναι ήπια ή και να μην υπάρχουν καν στα αρχικά στάδια του Διαβήτη τύπου 2, περιλαμβάνουν:
- Συχνή διούρηση
- Υπερβολική δίψα
- Αυξημένο αίσθημα πείνας
- Απότομη απώλεια βάρους
- Υπερβολική κόπωση
- Έλλειψη ενδιαφέροντος και συγκέντρωσης
- Εμετούς και στομαχικό πόνο
- Αίσθημα μυρμηγκιάσματος ή μουδιάσματος στα
- χέρια ή τα πόδια
- Θολή όραση
- Συχνές λοιμώξεις
- Πληγές που αργούν να επουλωθούν
Επιπλοκές του ΣΔ
Ο διαβήτης είναι μια χρόνια, δια βίου πάθηση, η οποία απαιτεί προσεκτικό έλεγχο. Χωρίς την κατάλληλη αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει σε υπεργλυκαιμία, η οποία σχετίζεται με μακροχρόνιες βλάβες στο σώμα και με την ανεπάρκεια διαφόρων οργάνων και ιστών. Στις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπλοκές του διαβήτη περιλαμβάνονται οι παρακάτω:
- η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια που δύναται να οδηγήσει σε τύφλωση,
- η διαβητική νεφροπάθεια που δύναται να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια και αιμοκάθαρση
- η περιφερική αγγειοπάθεια και νευροπάθεια που δύναται να οδηγήσουν σε έλκη – λοιμώξεις στα κάτω άκρα (διαβητικό πόδι) και σε ακρωτηριασμό
- καρδιαγγειακά συμβάντα όπως οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια και ισχαιμικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.
Αντιμετώπιση της νόσου
Ο διαβήτης δεν αφορά μόνο τους ασθενείς και το σύστημα υγείας, αφορά όλη την κοινωνία και η ευθύνη για την αντιμετώπισή του είναι συλλογική.
Ο διαβήτης είναι μια δύσκολη πάθηση που έχει δια βίου απαιτήσεις από τους ασθενείς, αλλά και τις οικογένειές τους. Τα άτομα με διαβήτη πρέπει να ελέγχουν το σάκχαρό τους, να παίρνουν φάρμακα, να ασκούνται σωματικά σε τακτική βάση και να μπορούν να ρυθμίζουν τις διατροφικές τους συνήθειες ανάλογα με την κατάστασή τους.
Επιπλέον, οι ασθενείς μπορεί να πρέπει να αντιμετωπίσουν και ζητήματα που σχετίζονται με τις επιπλοκές της νόσου, γεγονός που έχει και ουσιαστικές ψυχολογικές παραμέτρους. Με δεδομένο το γεγονός ότι η πορεία της υγείας τους εξαρτάται κατά μεγάλο μέρος από τις αποφάσεις που θα πάρουν, είναι υψίστης σημασίας τα άτομα με διαβήτη να λαμβάνουν συνεχή εκπαίδευση που θα είναι εξατομικευμένη σύμφωνα με τις ξεχωριστές ανάγκες του καθενός και η οποία θα παρέχεται από ικανούς και έμπειρους επαγγελματίες υγείας.
Ζούμε καλά με τον σακχαρώδη διαβήτη
Η θεραπεία του Σακχαρώδους Διαβήτη στηρίζεται αφενός μεν σε αλλαγή του τρόπου ζωής αφετέρου δε σε κατάλληλα φάρμακα. Έχει ως στόχο τη ρύθμιση του μεταβολισμού και του σακχάρου στο αίμα, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι επιπλοκές και κυρίως οι καρδιαγγειακές εκδηλώσεις. Γι’ αυτό:
ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΜΑΣΤΕ ΤΟΝ ΘΕΡΑΠΟΝΤΑ ΙΑΤΡΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟ ΜΑΣ
Η συνεργασία με τον θεράποντα ειδικό γιατρό σου, αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην επιτυχημένη αντιμετώπιση της νόσου, γι’ αυτόν και τον επισκεπτόμαστε συχνά :
Παράλληλα με το γιατρό μας, θα πρέπει να αλλάξουμε τυχόν καθιστικό και ανθυγιεινό τρόπο ζωής και να :
- Ρυθμίσουμε τα επίπεδα του σακχάρου μας στο αίμα
- Φροντίσουμε να διατηρούμε ιδανικό σωματικό βάρος
- Διακόψουμε το κάπνισμα
- Τρεφόμαστε σωστά στο πλαίσιο της μεσογειακής διατροφής[1]
- Περπατάμε καθημερινά για τουλάχιστον 30 λεπτά
- Μετράμε την αρτηριακή μας πίεση και τη ρυθμίζουμε
- Ελέγχουμε τη χοληστερίνη μας
- Παίρνουμε ευλαβικά τα συνταγογραφούμενα φάρμακα σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες.
[1] Η παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή (ΜΔ) διαθέτει τα ακόλουθα 8 βασικά χαρακτηριστικά:
- Υψηλό πηλίκο μονοακόρεστου λίπους (ελαιόλαδο) προς κορεσμένο
- Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ
- Μεγάλη κατανάλωση οσπρίων
- Μεγάλη κατανάλωση δημητριακών
- Άφθονα φρούτα
- Άφθονα λαχανικά
- Περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος
- Μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων
- Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ
- Μεγάλη κατανάλωση οσπρίων
- Μεγάλη κατανάλωση δημητριακών
- Άφθονα φρούτα
- Άφθονα λαχανικά
- Περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος
- Μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων
Πηγές
