ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ HIV/AIDS
Η 1η Δεκεμβρίου κάθε έτους, έχει οριστεί ήδη από το 1988, ως παγκόσμια ημέρα για τον αγώνα κατά του HIV/AIDS με στόχο την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού γύρω από τον ιό, τους τρόπους μετάδοσης, εξέτασης και πρόληψης.
Ιός HIV και νόσος AIDS
Συχνά οι όροι HIV και AIDS συγχέονται, αφού περιγράφουν την ίδια νόσο.
Ωστόσο, ο όρος HIV αναφέρεται στον ιό που προκαλεί τη νόσο του AIDS.
HIV σημαίνει Human Immunodeficiency Virus, δηλαδή Ιός της Ανθρώπινης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας, και είναι ένας ιός που προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, το σύστημα δηλαδή που είναι υπεύθυνο για την άμυνα του οργανισμού ενάντια σε λοιμώξεις, νεοπλασίες και άλλες ασθένειες.
AIDS σημαίνει Acquired Immune Deficiency Syndrome, δηλαδή Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας και είναι μια ανίατη λοιμώδης νόσος που οφείλεται στον ιό HIV.
Ο ιός HIV στοχεύει και βλάπτει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού, καθιστώντας τον ευάλωτο έναντι των λοιμώξεων και ορισμένων τύπων καρκίνου. Το πιο προχωρημένο στάδιο της λοίμωξης από τον ιό HIV, το οποίο μπορεί να χρειαστεί από 2 έως 15 χρόνια για να αναπτυχθεί, είναι ουσιαστικά το AIDS – Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοποιητικής Ανεπάρκειας.
Ένα άτομο με AIDS έχει ένα ανοσοποιητικό σύστημα τόσο αποδυναμωμένο από τη δράση του HIV που συνήθως αρρωσταίνει από μία ή περισσότερες ευκαιριακές λοιμώξεις όπως πνευμονία (PCP) ή Σάρκωμα Καπόζι (KS), Σύνδρομο Επίσχνασης (απώλεια βάρους), βλάβες στην μνήμη, ή καρκίνους.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι ομάδες ανθρώπων που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης του HIV, είναι άνδρες που έχουν σεξουαλική επαφή με άνδρες, χρήστες ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών, άτομα σε φυλακές και άλλα κλειστά περιβάλλοντα, διεμφυλικοί και εργαζόμενοι στην πορνεία και οι πελάτες τους.
1981 – ημερομηνία σταθμός της νόσου AIDS
Τον Ιούνιο του 1981, εντοπίστηκαν στις ΗΠΑ τα πρώτα κρούσματα του AIDS, μιας άγνωστης μέχρι τότε ασθένειας, ενώ ήταν το 1983 που ανακαλύφθηκε ο ιός HIV.
HIV
Ο HIV ανήκει σε μια κατηγορία ιών που ονομάζονται «ρετροϊοί».
Όπως όλοι οι ιοί, έτσι και ο HIV δεν είναι εξοπλισμένος με τα απαραίτητα υλικά για να πολλαπλασιαστεί αυτόνομα. Μπορεί να αντιγραφεί μόνο μέσα σε ένα ζωντανό κύτταρο, παίρνοντας τον έλεγχο του μηχανισμού αναπαραγωγής του.
Η πορεία της λοίμωξης που προκαλεί ο HIV χαρακτηρίζεται από τη μεσολάβηση ενός μεγάλου χρονικού διαστήματος ανάμεσα στην αρχική προσβολή και στην εμφάνιση σοβαρών συμπτωμάτων. Για αυτό το λόγο ο HIV ανήκει σε μια υποκατηγορία ρετροϊών που ονομάζονται «αργοί ιοί».
Άλλο ένα χαρακτηριστικό του ιού HIV, είναι η πολύ μεγάλη μεταλλακτικότητά του, έτσι παρότι το ανοσοποιητικό παράγει αντισώματα κατά του ιού, αυτά είναι αναποτελεσματικά, επειδή ο ιός μεταλλάσσεται πολύ γρήγορα.
Έτσι το επίπεδο της ανοσίας πέφτει σημαντικά.
Όταν κάποιος μολύνεται με τον HIV, γίνεται “HIV οροθετικός” και παραμένει για πάντα HIV οροθετικός.
Πώς μεταδίδεται ο HIV
Ο HIV, ο ιός που προκαλεί το AIDS, βρίσκεται σε ποσότητες ικανές για να μολύνουν:
- Στο αίμα
- Στο σπέρμα και στα κολπικά υγρά
- Στη βλέννη που καλύπτει το ορθό
- Στο μητρικό γάλα
Έτσι, η μετάδοσή του γίνεται :
- Με το αίμα
Για να μολυνθούμε με τον HIV πρέπει να έρθουμε σε επαφή με μολυσμένο αίμα. Εάν έρθουμε σε επαφή με μολυσμένο αίμα και το αίμα εισχωρήσει στο δικό μας σώμα μέσω αμυχών, πληγών ή βλεννογόνων μπορεί να μολυνθούμε.
Οι μεταγγίσεις αίματος στους ασθενείς που έχουν ανάγκη, θεωρούνται πλέον ασφαλείς, αφού το αίμα ελέγχεται διεξοδικά για την παρουσία του HIV και άλλων παθογόνων. Είναι πάρα πολύ απίθανο να μολυνθούμε μέσω μεταγγίσεων αίματος.
Ο HIV μπορεί να μεταδοθεί μέσω κοινής χρήσης αντικειμένων όπου μπορεί να υπάρχουν υπολείμματα αίματος, όπως ξυράφια, οδοντόβουρτσες κτλ. Για τον λόγο αυτό αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε τις οδοντόβουρτσες και τα ξυράφια άλλων.
- Με τη σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις
Ο πιο συνήθης τρόπος μετάδοσης του HIV είναι μέσω της σεξουαλικής επαφής με ένα ήδη προσβεβλημένο άτομο. Ο ιός μπορεί να εισέλθει στον οργανισμό δια της οδού του κόλπου, του αιδοίου, του πέους, του πρωκτού ή του στόματος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Ο HIV μπορεί επίσης να μεταδοθεί και από την επαφή με μολυσμένο αίμα.
Ο HIV περιέχεται στο σπέρμα, τα προσπερματικά υγρά, στην βλέννη του ορθού και στα κολπικά υγρά. Περιέχεται επίσης στο σάλιο αλλά σε ποσότητες που δεν επαρκούν για τη μετάδοσή του.
Εάν κάποιος βλεννογόνος, αμυχή ή πληγή στο δέρμα μας έρθει σε επαφή με σπέρμα ή κολπικά υγρά είναι δυνατόν να μολυνθούμε με τον HIV.
Από τις σεξουαλικές πράξεις, οι πιο επικίνδυνες για τη μετάδοση του HIV είναι ο κολπικός και ο πρωκτικός έρωτας. Ο λόγος είναι ότι οι βλεννογόνοι του κόλπου και του πρωκτού είναι πολύ ευαίσθητοι και εύκολα τραυματίζονται, οπότε υπάρχουν μικρές, ανεπαίσθητες αμυχές μέσα από τις οποίες να εισχωρήσει ο ιός στον παθητικό σεξουαλικό σύντροφο που δέχεται μέσα του μολυσμένο σπέρμα.
Η σωστή χρήση προφυλακτικού ελαχιστοποιεί την πιθανότητα μετάδοσης του HIV μέσω της σεξουαλικής επαφής.
- Με κοινή χρήση σύριγγας
O HIV συχνά μεταδίδεται στα άτομα που κάνουν ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών επειδή χρησιμοποιούν κοινή σύριγγα που περιέχει υπολείμματα αίματος με μικρή ποσότητα του ιού.
- Από τη μητέρα στο νεογνό (κάθετη μετάδοση)
Ο HIV μπορεί να μεταδοθεί από τη μητέρα στο βρέφος κατά τον τοκετό και τον θηλασμό μέσω του μητρικού γάλακτος. Γι’ αυτό οι οροθετικές μητέρες υποβάλλονται σε καισαρική τομή και αποθαρρύνονται να γαλουχήσουν τα παιδιά τους. Η χρήση αντιρετροϊικών φαρμάκων κατά την κύηση ή λίγο πριν τον τοκετό μειώνουν αισθητά την κάθετη μετάδοση, όπως αποκαλείται η μετάδοση του HIV από τη μητέρα στο βρέφος.
Υπογραμμίζεται ότι ο ιός επιζεί στο περιβάλλον εκτός του ανθρώπινου οργανισμού για ελάχιστη ώρα.
Ο HIV ΔΕΝ μεταδίδεται:
- από τον αέρα
- από το κολύμπι στη θάλασσα ή σε πισίνες
- από καθίσματα τουαλέτας
- από τα πόμολα
- από τα τρόφιμα και τα ποτά
- από την κοινή χρήση μαγειρικών συσκευών ή μαχαιροπίρουνων κλπ
- από την κοινή χρήση πετσετών, σεντονιών, τηλεφώνων κλπ
- από αντικείμενα και επιφάνειες γενικώς
- από το τσίμπημα εντόμων όπως είναι τα κουνούπια ή οι ψύλλοι.
- από τα ζώα εν γένει
- από το σάλιο και από τα φιλιά
- από την απλή σωματική επαφή
Πορεία της Λοίμωξης HIV
Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι ο μέσος χρόνος που μεσολαβεί από τη μόλυνση μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με το AIDS είναι 2- 10 χρόνια ή ακόμα και περισσότερο.
Ωστόσο, οι ερευνητές έχουν παρατηρήσει μια μεγάλη διακύμανση ως προς την εξέλιξη της νόσου. Για το 10 % των ατόμων που έλαβαν μέρος σε αυτές τις έρευνες η εξέλιξη του AIDS συντελέστηκε στη διάρκεια των πρώτων δύο ή τριών χρόνων που ακολουθούν τη μόλυνση, ενώ το 5-10 % των ατόμων στις μελέτες δεν εμφανίζουν συμπτώματα ακόμα και μετά από δώδεκα χρόνια ή και περισσότερα. Παράγοντες όπως οι γενετικές ατομικές διαφορές, ο βαθμός μολυσματικότητας ενός μεμονωμένου στελέχους του ιού και η συνύπαρξη λοιμώξεων από άλλα μικρόβια μπορεί να επηρεάσουν το ρυθμό και τη σοβαρότητα της εξέλιξης της νόσου (NIAID, 1998).
Οι άνθρωποι με AIDS συχνά υποφέρουν από λοιμώξεις στα έντερα, στους πνεύμονες, στον εγκέφαλο, στα μάτια και σε άλλα όργανα καθώς επίσης και από εξουθενωτική απώλεια βάρους, διάρροια, νευρολογικές διαταραχές. Επιπλέον, τα άτομα με AIDS είναι ιδιαιτέρως επιρρεπή στην εμφάνιση διαφόρων καρκίνων, ιδιαίτερα εκείνων που προξενούνται από ιούς, όπως είναι η αγγειοσαρκωμάτωση (Kaposi’s sarcoma), καθώς και σε καρκίνους του τραχήλου ή καρκίνους του ανοσοποιητικού συστήματος, γνωστούς ως λεμφώματα. Οι καρκίνοι αυτοί είναι συνήθως πιο επιθετικοί και ως εκ τούτου είναι πιο δύσκολο να θεραπευτούν στα άτομα με νόσο HIV.
Πολλοί άνθρωποι εξουθενώνονται από τα συμπτώματα του AIDS σε τέτοιο βαθμό που δεν είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν κανονικά στις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις αλλά ούτε και στη συντήρηση του νοικοκυριού τους. Κάποιοι άλλοι μπορεί να βιώνουν φάσεις κατά τις οποίες η ασθένεια είναι ιδιαίτερα απειλητική για τη ζωή τους, οι οποίες εναλλάσσονται με φάσεις κανονικής λειτουργικότητας (NIAID, 1999).
Η Διάγνωση της Λοίμωξης HIV
Η λοίμωξη HIV συνήθως είναι αρχικά ασυμπτωματική, έτσι ο κύριος τρόπος εντοπισμού του ιού είναι μέσω της εξέτασης αίματος για την παρουσία αντισωμάτων κατά του ιού. Οι γενικές εξετάσεις αίματος δεν ανιχνεύουν τον ιό ή τα αντισώματα του, για αυτό το λόγο απαιτούνται ειδικές εξετάσεις για να διαπιστωθεί αν κάποιος έχει μολυνθεί με τον ιό HIV.
Ο πιο διαδεδομένος τύπος εξέτασης για την ανίχνευση του HIV είναι το ειδικό τεστ αντισωμάτων HIV (ELISA). Για να αποδώσει βέβαια το τεστ σωστά αποτελέσματα πρέπει να γίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του μολυσμένου ατόμου έχει ήδη αναπτύξει αντισώματα στον HIV. Κατά τη διάρκεια της περιόδου μεταξύ της μόλυνσης και της ανάπτυξης αντισωμάτων, τα τεστ αντισωμάτων έναντι του ιού βγαίνουν ψευδώς αρνητικά. Συνεπώς το τεστ αντισωμάτων μπορεί να γίνει αφού περάσουν κάποιες ημέρες μετά από μια πιθανή μόλυνση με τον ιό.
Η ανίχνευση του HIV στηρίζεται στην εφαρμογή μιας αρχικής ανοσοενζυμικής δοκιμασίας ΕΙΑ. Πλέον, ευρέως χρησιμοποιούνται οι ανοσοαντιδράσεις EΙΑ 4 ης γενιάς, που ανιχνεύουν ταυτόχρονα τα IgG και IgM αντισώματα καθώς και το αντιγόνο HIV p24 και μπορούν να ανιχνεύσουν και τους δύο τύπους του ιού HIV-1/2. Οι ανοσοαντιδράσεις EIA 4 ης γενιάς παρουσιάζουν μικρότερη περίοδο παραθύρου (χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη στιγμή της μόλυνσης μέχρι και τη δυνατότητα ανίχνευσης των βιολογικών δεικτών) περίπου 3 βδομάδες σε σύγκριση με την περίοδο παραθύρου των ανοσοαντιδράσεων 3ης γενιάς που είναι περίπου στις 4 βδομάδες.
Βιβλιογραφικά, έχουν περιγραφεί τα στάδια και τα λάθη τα οποία μπορεί να επηρεάσουν το αποτέλεσμα μιας αρχικής εξέτασης με ανοσοενζυμικές αντιδράσεις . Ο έλεγχος για HIV γίνεται στα κέντρα αναφοράς AIDS & ελέγχου AIDS στα μικροβιολογικά εργαστήρια των νοσοκομείων σε συνεργασία με τις αιμοδοσίες καθώς και στα κέντρα παρακολούθησης των πολυμεταγγιζόμενων ατόμων
Θεραπεία
Θεραπεία για τις λοιμώξεις από τον HIV, δεν υπάρχει. Ωστόσο, τα αποτελεσματικά αντιρετροϊκά φάρμακα μπορούν να ελέγξουν τον ιό και να βοηθήσουν στην πρόληψη της μετάδοσης έτσι ώστε τα άτομα με HIV λοίμωξη να απολαμβάνουν υγιή, μακρά και παραγωγική ζωή.
Μεταξύ του 2000 και του 2017, οι νέες μολύνσεις από τον HIV μειώθηκαν κατά 36% και οι θάνατοι που σχετίζονται με τον HIV μειώθηκαν κατά 38%, λόγω της θεραπείας με αντιρετροϊκά φάρμακα.
Σήμερα, και αντίθετα με τα πρώτα χρόνια εμφάνισης του ιού, που η θνησιμότητα των ασθενών ήταν σχεδόν δεδομένη, η λοίμωξη από τον ιό HIV, θεωρείται πλέον χρόνια νόσος και αντιμετωπίζεται με επιτυχία, αρκεί ο ασθενής να παρακολουθείται από την κατάλληλη ιατρική ομάδα και να λαμβάνει την ενδεδειγμένη φαρμακευτική αγωγή.
Πηγές:
https://www.sansimera.gr/worldays
