Παγκόσμια Ημέρα για την Αρτηριακή Υπέρταση – 17 Μαΐου 2024
Η Παγκόσμια Ημέρα για την Αρτηριακή Υπέρταση θεσπίστηκε το 2005, από την Παγκόσμια Ένωση κατά της Υπέρτασης (World Hypertension League- WHL), με σκοπό την ενημέρωση, την πληροφόρηση και την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού σχετικά με την Αρτηριακή Υπέρταση, τα μέτρα πρόληψης, καθώς και την σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και του αποτελεσματικού ελέγχου της, και κατά συνέπεια την πρόληψη των επιπλοκών, που η αρρύθμιστη υψηλή αρτηριακή υπέρταση μπορεί να επιφέρει.
Τι είναι όμως η αρτηριακή υπέρταση;
Ως αρτηριακή υπέρταση, νοείται η αυξημένη αρτηριακή πίεση που ασκείται από το αίμα, στο εσωτερικό τοίχωμα των αρτηριών.
H αρτηριακή υπέρταση, δηλαδή η σταθερά αυξημένη αρτηριακή πίεση, αποτελεί την πιο συχνή χρόνια νόσο και έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες θνησιμότητας, νοσηρότητας και κακής ποιότητας ζωής. Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί σημαντικό παράγοντα θνησιμότητας και νοσηρότητας διότι συνδέεται ισχυρά με την εμφάνιση στεφανιαίων συνδρόμων και εμφραγμάτων, αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, νεφρικής ανεπάρκειας και τύφλωσης.
Στατιστικά στοιχεία
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας), υπολογίζεται ότι περίπου 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση παγκοσμίως, από τους οποίους λιγότεροι από 1 στους 5 την έχει ρυθμίσει επαρκώς, με τον αριθμό αυτό να αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια.
Στην Ελλάδα πάνω από το 1/3 των ενηλίκων έχουν υπέρταση και πάνω από το 1/2 των ηλικιωμένων. Το 40% των υπερτασικών ατόμων είναι αδιάγνωστοι και μόνο το 20% των διαγνωσμένων έχουν επιτύχει καλή ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης με φαρμακευτική θεραπεία.
Οι άνδρες και οι νεότεροι υπερτασικοί ασθενείς, έχουν μεγαλύτερα ποσοστά αρρύθμιστης υπέρτασης. Στην Ελλάδα περίπου 2.000.000 Έλληνες πάσχουν από υπέρταση, ενώ από αυτούς περίπου οι 800.000, είναι αδιάγνωστοι και αντιστοίχως περίπου 1.500.000 είναι αρρύθμιστοι.
Τύποι Αρτηριακής Υπέρτασης
Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί μια «σιωπηλή» νόσο, καθώς δεν παρουσιάζει σαφή συμπτώματα, ενώ διαχωρίζεται σε δύο τύπους την «ιδιοπαθή» και την «δευτεροπαθή» υπέρταση, κατηγοριοποίηση σύμφωνα με τους παράγοντες που την προκαλούν.
- Η ιδιοπαθής υπέρταση είναι ο πιο κοινός τύπος, ωστόσο οι αιτίες της είναι εν πολλοίς άγνωστες και οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί που την προκαλούν, πολυπαραγοντικοί.
- Οι αιτίες της δευτεροπαθούς υπέρτασης, είναι η νεφρική βλάβη, παθολογικές καταστάσεις των επινεφριδίων, το σύνδρομο άπνοιας, η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, η υπέρταση της κύησης, τα φάρμακα, αγγειακά και νευρογενή αίτια, κ.λ.π.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί συχνά μια κληρονομική ασθένεια, που είναι δυνατόν να «κληρονομηθεί» στα παιδιά από γονείς που πάσχουν οι ίδιοι από υπέρταση ή έχουν οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκίας, καπνίσματος, έλλειψης άσκησης, υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, λήψης από του στόματος αντισυλληπτικών χαπιών, κ.α.
Συχνά τέλος, αναφέρεται και ο όρος «υπέρταση της λευκής μπλούζας» Η υπέρταση της λευκής μπλούζας αναφέρεται στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης ενός ασθενούς όταν βρίσκεται στο νοσοκομείο ή στο γραφείο ενός γιατρού. Αρκετοί ασθενείς έχουν φυσιολογική αρτηριακή πίεση κατά τις μετρήσεις στο σπίτι τους, ωστόσο όταν επισκέπτονται τον γιατρό διαπιστώνεται αυξημένη πίεση. Αν και το φαινόμενο αυτό συνήθως δεν αποτελεί αιτία ανησυχίας, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποτελεί ένδειξη μίας υποκείμενης νόσου που σχετίζεται με την αρτηριακή πίεση.
Φυσιολογικά – αποδεκτά όρια αρτηριακής υπέρτασης
Σύμφωνα με την WHL, η αρτηριακή πίεση πρέπει να είναι μικρότερη από 140/90 mmHg για τον γενικό πληθυσμό και τους υπερτασικούς χωρίς επιπλοκές, ενώ για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ή χρόνια νεφρική νόσο, θα πρέπει να είναι μικρότερη από 130/80 mmHg.
Αρτηριακή υπέρταση και καρδιαγγειακά νοσήματα
Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί την πρώτη αιτία για εκδήλωση νόσου στις αναπτυγμένες χώρες και την πρώτη αιτία καρδιαγγειακού νοσήματος. Ειδικότερα, θεωρείται ως ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο και ένας από τους ισχυρότερους για την εμφάνιση στεφανιαίας νόσου, εμφράγματος και καρδιακής ανεπάρκειας.
Στην Ευρώπη, περίπου το 50% των θανάτων σε άνδρες και γυναίκες, αποδίδεται στα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Διάγνωση και πρόληψη της Αρτηριακής Υπέρτασης
Η αρτηριακή υπέρταση είναι εύκολο να διαγνωστεί και υπάρχουν διάφορα μέσα για να μειωθεί χωρίς φάρμακα αλλά και καλά μελετημένα και δραστικά φάρμακα ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και να προληφθούν οι επιπλοκές της.
Η διάγνωση της αρτηριακής υπέρτασης βασίζεται στις μετρήσεις της από τον ιατρό (ειδικό παθολόγο ή καρδιολόγο) και τεκμηριώνεται – αξιολογείται με επιπλέον εργαστηριακές εξετάσεις, παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης από τον ίδιο τον ασθενή, αλλά και με 24ωρη καταγραφή της (Holter), που δίνει μια καθαρή εικόνα στον ιατρό για την κατάσταση του ασθενούς.
Οι παρακάτω πρακτικές στην καθημερινότητά μας μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της αρτηριακής υπέρτασης :
- υγιεινή διατροφή με πολλά φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά χωρίς πολλά λίπη,
- μείωση στην κατανάλωση του αλατιού στο φαγητό,
- τακτική σωματική άσκηση (π.χ. γρήγορα βάδισμα για τουλάχιστον μισή ώρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας),
- διατήρηση κανονικού σωματικού βάρους,
- αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ και
- διακοπή του καπνίσματος,
είναι παράγοντες που μπορούν να συμβάλλουν στην αποτελεσματική μείωση της αρτηριακής πίεσης αλλά και να προλάβουν ή να καθυστερήσουν την εμφάνιση της αρτηριακής υπέρτασης.
Ωστόσο, πλέον σημαντικό είναι ότι η σύγχρονη ιατρική έχει πολλά βέλη στη φαρέτρα της, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης, μέσω φαρμακευτικής αγωγής.
Ακρογωνιαίο λίθο σε αυτήν τη διαδικασία, αποτελεί η άριστη και στενή συνεργασία ιατρού – ασθενούς, αφού στις μέρες μας υπάρχουν διάφορες επιλογές για την φαρμακευτική θεραπεία της νόσου, η οποία εξασφαλίζει αποτελεσματική προστασία από τα καρδιαγγειακά επεισόδια χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.
Για να επιτευχθεί άριστη ρύθμιση της πίεσης, συχνά χρειάζεται συνδυασμός 2 ή περισσότερων φαρμάκων. Η θεραπεία επιλέγεται για κάθε περίπτωση ξεχωριστά, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή. Η θεραπεία είναι καθημερινή (συνήθως μόνο πρωινή, ή λιγότερο συχνά 2 ή σπάνια 3 φορές την ημέρα) και όχι περιστασιακή ή μεταβαλλόμενη ανάλογα με τις τιμές της πίεσης που βρίσκει ο ασθενής στο σπίτι. Η μακροχρόνια επίτευξη άριστης ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης, μειώνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Συμπτώματα που χρήζουν άμεσης ιατρικής συμβουλής
Η αρτηριακή υπέρταση δεν δίνει προειδοποιητικά σημεία, παρά μόνο αφού έχει κάνει στα ζωτικά όργανα του ασθενούς, όποτε τα συμπτώματα προκαλούνται από τις επιπλοκές της.
Όταν τα συμπτώματα συμβαίνουν, αποτελούν εκδηλώσεις από διαταραχές της λειτουργίας των ζωτικών οργάνων. Θα πρέπει άμεσα να επισκεφθούμε ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΜΑΣ αν εμφανίσουμε τα παρακάτω συμπτώματα:
- πρωινούς πονοκεφάλους
- αίσθημα ταχυπαλμίας ή αρρυθμίας,
- διαταραχές όρασης,
- εμβοές ώτων
- αδυναμία,
- εύκολη κόπωση,
- άγχος,
- θωρακικό άλγος.
Έτσι, προκύπτει ΘΕΜΕΛΙΩΔΟΥΣ σημασίας, η πρόληψη, μέσω τακτικών ελέγχων στους αρμόδιους ιατρούς, καθώς και η τακτική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, ιδιαίτερα μετά τα 65 έτη. Παρόλο που η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να γίνει με αυτόματα πιεσόμετρα σωστά και γρήγορα στο σπίτι και είναι αυτό που συνιστάται, εντούτοις χρειάζεται να εκτιμηθεί και από το γιατρό για να υπολογισθεί ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος του ασθενούς και να δοθούν οι απαραίτητες οδηγίες.
Αντί επιλόγου
Η ρύθμιση της αρτηριακής υπέρτασης με την απαραίτητη αλλαγή του τρόπου ζωής του ασθενούς και με τη λήψη της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής, σε συνεργασία με τον αρμόδιο ιατρό, παραμένει ο κύριος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για την αποφυγή της νόσου και των παρενεργειών της.
Ευχάριστο ωστόσο, είναι το γεγονός ότι νέες θεραπείες έρχονται στο προσκήνιο καθημερινά, ενισχύοντας τις δυνατότητες των ιατρών να βοηθήσουν τους ασθενείς τους στον τομέα αυτόν.
Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία έχει να προτείνει και προωθεί συχνά στοχευμένες δράσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος, με δεδομένο το ότι συνολικά οι επιπλοκές της υπέρτασης, στοιχίζουν πολύ περισσότερο από τα άλλα νοσήματα, όχι μόνο σε χρήματα αλλά κυρίως σε ανθρώπινες ζωές.
Πηγές
